Problem badań nad osadnictwem wczesnolateńskim na Śląsku na przykładzie osady w Kurzątkowicach, pow. oławski

Przemysław Dulęba; Andrzej Kosicki

Opublikowane: 2017-01-01

Tom 62 (2017)

Problem badań nad osadnictwem wczesnolateńskim na Śląsku na przykładzie osady w Kurzątkowicach, pow. oławski

Przemysław Dulęba , Andrzej Kosicki

Abstrakt

Wyniki badań wykopaliskowych na stanowisku 1 w Kurzątkowicach, pow. oławski, stanowią niezwykle istotny przyczynek do studiów nad osadnictwem kultury lateńskiej na obszarze współczesnej Polski. Na wspomnianym stanowisku natrafiono na relikty niewielkiej osady kultury lateńskiej w postaci typowych dla tego okresu obiektów osadniczych, takich jak półziemianka, jamy różnego przeznaczenia, glinianka czy piec garncarski. Pozyskany z nich materiał, na który składa się niemal wyłącznie ceramika naczyniowa, wskazuje, iż możemy datować je na wczesny okres lateński. Wagę tych odkryć podkreśla fakt, iż wspomniane obiekty z Kurzątkowic są jedynymi znanymi do tej pory obiektami osadniczymi kultury lateńskiej z terenu współczesnej Polski, które możemy datować na fazy LT B1-B2. Wiele cech warsztatu ceramicznego zarejestrowanego w Kurzątkowicach wskazuje, iż celtyccy osadnicy z obszaru Dolnego Śląska byli ściśle powiązani z obszarem środkowego dorzecza Dunaju, a zwłaszcza z terenem Moraw

Słowa kluczowe:

kultura lateńska, osadnictwo, budownictwo, piec garncarski, ceramika

Inne teksty tego samego autora

Przemysław Dulęba, Paweł Konczewski, Katarzyna Król, Agata Augustyniak, Andrzej Wasilewski, Groby kultury lateńskiej z Wiązowa na Dolnym Śląsku , Archeologia Polski: Tom 66 (2021)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Dulęba, P., & Kosicki, A. (2017). Problem badań nad osadnictwem wczesnolateńskim na Śląsku na przykładzie osady w Kurzątkowicach, pow. oławski. Archeologia Polski, 62, 79–129. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/apol/article/view/225

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bednarek M. 1989, Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na stanowisku nr 8 w Radłowicach, gmina Domaniów, woj. wrocławskie, w 1986 r., „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 30, s. 70–72
Bednarek M. 1990, Z badań wykopaliskowych na stanowisku nr 8 w Radłowicach, gm. Domaniów, woj. wrocławskie, w 1988 roku, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 31, s. 205–207
Bednarek M. 1991, Wyniki badań wykopaliskowych na stanowisku nr 8 w Radłowicach, gm. Domaniów, woj. wrocławskie, w 1989 r., „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 32, s. 117–121
Bednarek M. 1993, Osada kultury lateńskiej w Roszowickim Lesie, stan. 6 (25), gm. Cisek, woj. opolskie, „Studia Archeologiczne”, 25, s. 105–138
Bednarek M. 1997, Osada kultury lateńskiej w Radłowicach, gm. Domaniów, w świetle badań z roku 1996 roku, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 39, s. 223–239
Bednarek M. 1998, Wielokulturowe stanowisko nr 8 w Radłowicach, gm. Domaniów, w świetle badań z 1997 roku, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 40, s. 129–139
Benadík B. 1957, Archeologický materiál a jeho hodnotenie, [w:] B. Benadík, E. Vlček, C. Ambros, Keltské pohrebiská na juhozápadnom Slovensku, Bratislava, s. 1–200
Benadík B. 1960, Keltské pohrebisko v Bajči-Vlkanove, „Slovenská Archeologiá”, 8, s. 393–451
Březinová G. 1999, Sídlisko z doby laténskej v Bajči-Vlkanove, „Študijné Zvesti Archeologického Ústavu Slovenskej Akadémie Vied”, 33, s. 197–214
Březinová G. 2000, Nitra-Šindolka. Siedlung aus der Latènzeit, Archaeologica Slovaca Monographiae – Catalogi 8, Nitra
Čižmář M. 1975, Relativní chronologie keltských pohřebišt‘ na Moravě, „Památky archeologické”, 66, s. 417–433
Čižmář M. 2003, Laténské sídliště v Bořitově, Pravěk – Suplementum 10, Brno
Čižmář M., Geislerová K. red. 2006, Výzkumy 1999–2004, Brno
Čižmářová J. 2005, Keltské pohřebiště v Brně-Malomeřicích, Pravěk – Suplementum 14, Brno
Čižmářová J. 2009, Keltská pohřebiště v Holubicích a Křenovicích, Pravěk – Suplementum 19, Brno
Čižmářová J. 2013, Keltská pohřebiště na Moravě. Okresy Blansko a Vyškov, Brno
Czerska B. 1972, Celtycki ośrodek hutniczy w Sułkowie, w powiecie Głubczyce, „Studia Archeologiczne”, 5, s. 3–79
Dobrzańska H., Piekarczyk J. 2005. Celtic grey pottery from Poland: thrown or not thrown? [w:] Celts on the Margin, H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska red., Kraków, s. 207–211
Domański G., Kłosińska E., Kosicki A. 1998, Ratownicze badania wykopaliskowe na trasie budowy gazociągu Łagiewniki-Jordanów Śląski, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 40, s. 273–283
Domański G., Kłosińska E., Kosicki A. 1999, Sprawozdanie z badań ratowniczych wielokulturowej osady z miejscowości Ślęza, gm. Kobierzyce, stan. 11/12, „Sprawozdania Archeologiczne”, 51, s. 273–298
Dulęba P. 2010, Starsza faza kultury lateńskiej w Małopolsce Zachodniej, maszynopis pracy doktorskiej przechowywany w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
Dulęba P. 2014, Geneza zachodniomałopolskiej enklawy kultury lateńskiej i jej powiązania z innymi regionami osadnictwa celtyckiego, [w:] Moravské křižovatky. Střední Podunají mezi pravěkem a historií, J. Čižmářová, N. Venclová, G. Březinová red., Brno, s. 189–200
Dulęba P. 2016, Uwagi o datowaniu celtyckich ozdób wykonanych z sapropelitu, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 58, s. 73–84
Dulęba P., Okoński J. 2012, Opracowanie wyników ratowniczych badań wykopaliskowych na terenie kompleksu stanowisk Zagórze 2 – Staniątki 26, gm. Niepołomice, pow. wielicki, IV, Okres lateński i okres wpływów rzymskich, maszynopis przechowywany w archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Dzięgielewska M., Dzięgielewski K., Nowak M., Szczerba R. 2006, Osada grupy wyciążsko-złotnickiej oraz osada ze środkowego okresu lateńskiego i wczesnego okresu wpływów rzymskich w Podłężu (stan. 17), pow. Wieliczka, w świetle badań w latach 2003–2004, [w:] Raport 2003–2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004, Z. Bukowski, M. Gierlach red., Warszawa, s. 638–676
Gebhard R. 1989, Der Glasschmuck aus dem Oppidum von Manching, Ausgrabungen in Manching 11, Stuttgart
Gedl M. 1978, Gräber der Latènekultur in Kietrz, bezirk Opole, [w:] Beiträge zum Randbereich der Latènekultur, Prace Archeologiczne 26, Kraków–Warszawa, s. 9–72
Gralak T. 2012, Badania osady kultury lateńskiej z Górca, stanowisko 13, w powiecie strzelińskim, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 54, s.139–160
Grygiel M., Pikulski J. 2006, Archäologische Forschungen von 2001–2002 an der multikulturellen Fundstelle 1 in Zagórzyce, Gde. Kazimierza Wielka, Woiw. Świętokrzyskie, [w:] Recherches Archéologiques de 1999–2003, Kraków, s. 136–159
Hlava M. 2001, Laténské sidlíště u Tvarožné (okr. Brno-venkov). Pokus o rekonstrukci výzkumu z roku 1943, „Pravěk. Nova Řada”, 11, s. 301–354
Hlava M. 2008, Grafit v době laténské na Moravě, „Památky archeologické”, 99, s. 189–258
Holodňák P., Waldhauser J. 1984, Předduchcovský horizont (fáze LT. B1a) v Čechách, „Archeologické rozhledy”, 36, s. 31–48
Horálková P. 1993, Laténské sídliště ve Vyškově (okr. Vyškov), „Přehled výzkumů”, 1991, s. 17–32
Jahn M. 1931, Die Kelten in Schlesien, Quellenschriften zur ostdeutschen Vor- und Frühgeschichte, 1, Leipzig
Kamyszek L., Żygadło L. 2013, The La Tène period pottery kiln from Mokronos Dolny, site 7, Lower Silesian voivodeship, [w:] Z badań nad kulturą społeczeństw pradziejowych i wczesnośredniowiecznych, J. Kolenda, A. Mierzwiński, S. Moździoch, L. Żygadło red., Wrocław, s. 365–375
Karl R. 1996, Latènezeitlischen Siedlungen in Niderösterreich, Historica – Austria, 2–3, Wien
Kosicki A. 1992, Badania wykopaliskowe na osadzie kultury lateńskiej w Kurzątkowicach, stan. 1, gm. Domaniów, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 33, s. 57–64
Kosicki A. 1993, Materiały do badań nad osadnictwem celtyckim na Dolnym Śląsku w świetle odkryć z lat 1931–1943, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 34, s. 451–466
Kosicki A. 1996, Badania wykopaliskowe na osadzie kultury lateńskiej i wielokulturowym stanowisku 1 w Kurzątkowicach, gm. Domaniów, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 37, s. 165–171
Kosicki A. 1997, Badania archeologiczne i geologiczno-geomorfologiczne w Kurzątkowicach, stan. 1, gm. Domaniów, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 39, s. 241–250
Kosicki A. 1998, Badania ratownicze na stan. 1 w Kurzątkowicach, gm. Domaniów, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 40, s. 363–371
Ludikovský K. 1986, Mistřin. Katalog nálezů z výzkumu v letech 1966–68, „Fontes Archaeologiae Moravicae”, 21, Brno
Łopusiewicz R., Żmudziński M. 1991, Sprawozdanie z badań sondażowych przeprowadzonych w 1988 r. na wielokulturowej osadzie w Jędrzychowicach, woj. Wrocław, na stanowisku 9, „Silesia Antiqua”, 33–34, s. 75–83
Meduna J. 1980, Die latènezeitlischen Siedlungen in Mähren, Praha
Meduna J., Peškař I. 1992, Ein latènzeitlischer Fund mit Bronzebechlägen von Brno-Maloměřice (Kr. Brno-Stadt), „Bericht der Römisch-Germanische Kommission”, 73, s. 181–267
Pazda S. 1992, Osada kultury lateńskiej w Radłowicach, gm. Domaniów, woj. Wrocław w świetle badań w latach 1964–1968, „Studia Archeologiczne”, 22, s. 85–127
Penninger E. 1972, Dürrnberg bei Hallein I, Münchner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichte, 16, München
Pingel V. 1971, Die glatte Drehscheibenkeramik von Manching, Die Ausgrabungen in Manching, 6, Wiesbaden
Poleska P. 2006, Celtycki mikroregion osadniczy w rejonie podkrakowskim, Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie, 2, Kraków
Richthofen B. von, 1926, Neue Ergebnisse der Vorgeschistsforschung in Oberschlesien, „Altschlesien”, 1, s. 185–198
Rulf J., Salač V. 1995, Zpráva o laténské keramice v severnozápadních Čechách „Archeologické rozhledy”, 47, s. 373–417
Salač V. 1992, Die Aussagen der Keramik zu Kontakten zwischen Böhmen und Mitteldeutchland in der Latènezeit, [w:] Beiträge zur keltisch-germanischen Besiedlung im Mittelgebirgsraum, S. Dušek red., Stuttgart, s. 69–112
Salač V. 1998, Standartní soubor laténské sídlištní keramiky, „Archeologické rozhledy”, 50, s. 43–76
Sankot P. 2006, New conservation of a La Tène cremation grave from Uhžetice, Chrudim district, [w:] Vita Archaelologica. Sbornik Vita Vokolka, Hradec Králové–Pardubice, s. 243–254
Seger H. 1928, Schlesien, [w:] Reallexikon der Vorgeschichte, 11 (1927–1928), M. Ebert red., Berlin, s. 269–283
Stöckli W.E. 1979, Die Grob- und Importkeramik von Manching, Die Ausgrabungen in Manching, 8, Stuttgart
Szabó M., Czajlik Z., Bödőcs A., Guillomet J.P., Szabó D., Tankó K., Timár L. 2007, L’habitat de l’époque de La Tène à Sajópetri Hosszú-dűlő, Budapest
Szabó M., Czajlik Z., Tankó K., Timár L. 2008, Polgar 1: L’habitat du second Âge du Fer (IIIe siècle av. J. Chr.), „Acta Archaeologica Academiae Scieniarum Hungaricae”, 59, s. 183–223
Tankó K. 2010, La Tène ceramic technology and typology of settlement assemblages in northeast Hungury (3rd–2nd century BC), [w:] Iron Age communities in the Carpathian Basin, S. Berecky red., Cluj–Napoca, s. 321–331
Trebsche P. 2010, Auswertung der latènezeitlischen Befunde und Funde von Michelstetten, [w:] Die latènezeitlische Siedlung von Michelstetten, E. Lauermann red., Archäologische Forschungen in Niederösterreich, 7, St. Pölten, s. 15–115
Venclová N. 2001, Výroba a sídla v době laténské. Projekt Loděnice, Praha
Waldhauser J. 1977, Keltské sídlištĕ u Radovesic v severozápadních Čechách, „Archeologické rozhledy”, 29/2, s. 144–176
Waldhauser J. und Arbeitsgruppe 1993, Die halstatt- und latènezeitlische Siedlung mit Gräberfeld bei Radovesice in Böhmen, Archeologický Výzkum v severních Čechách, 21, Praha–Teplice
Waldhauser J., Holodňák P. 1984, Keltské sídliště a pohřebiště u Bíliny, o. Teplice, „Památky archeologické”, 75, s. 181–216
Waldhauser J., Krásný F. 2006, Problémy konce doby laténské v Pojizeří, [w:] Archeologie Barbarů 2005, E. Droberjar, M. Lutovský red., Praha, s. 91–153
Woźniak Z. 1970, Osadnictwo celtyckie w Polsce, Wrocław–Warszawa–Kraków
Woźniak Z. 1979, Starsza faza kultury lateńskiej, [w:] Prahistoria ziem polskich IV: Od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego, A. Gardawski, W. Hensel red., Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 209–220
Woźniak Z. 1990, Osada grupy tynieckiej w Podłężu, woj. krakowskie, Wrocław–Warszawa– Kraków
Wurth E. 1977, Guntramsdorf, „Fundberichte aus Österreich”, 16, s. 371–376 Google Scholar