Groby kultury lateńskiej z Wiązowa na Dolnym Śląsku
DOI:
https://doi.org/10.23858/APol66.2021.007Słowa kluczowe:
kultura lateńska, pochówki szkieletowe, obrządek pogrzebowy, ozdoby i części stroju, chronologia, osadnictwo, bioarcheologiaAbstrakt
W trakcie archeologicznych badań ratowniczych na rynku w Wiązowie, pow. strzeliński, dwukrotnie (w 1992 i 2018 r.) natrafiono na pozostałości niewielkiego cmentarzyska, składające się z co najmniej 3 pochówków szkieletowych. Cechy obrządku pogrzebowego wskazują, iż były to groby przedstawicieli lokalnej społeczności celtyckiej, które należy datować na wczesny okres lateński. Niektóre ozdoby stanowiące wyposażenie prezentowanych pochówków były zapewne wytwarzane w warsztatach działających ówcześnie w centralnej części Kotliny Czeskiej. Interesujące jest również położenie grobów, które znajdowały się na obrzeżu współczesnej im osady.
Pobrania
Bibliografia
Augustyniak A . 2019, Pochówki szkieletowe z rynku w Wiązowie (woj. dolnośląskie). Biologiczno-kulturowe aspekty życia i śmierci na peryferiach świata Celtów, maszynopis przechowywany w bibliotece Zakładu Antropologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
Budinský P. 1994, Keltské kostrové hroby z Litoměřicka a Lounska v archeologické zbírce teplického muzea (fond Teplice), Archeologický výzkum v severních Čechách, 23, Teplice.
Buikstra J . E . , Ubelaker D. E . 1994, Standards for data collection from human skeletal remains. Arkansas archeological survey research, Series No. 44, Fayetteville.
Bujna J . 2003, Spony z keltských hrobov bez výzbroje z územia Slovenska. Typovo-chronologické triedenie LT B- a C1 spôn, „Slovenská Archeológia”, 51, s. 39–108.
Bujna J . 2011, Opasky ženského odevu z doby laténskej, Nitra.
Čechura M. 2013, The Beginnings of the Inhumation Burials in the La Tène in West Bohemia, [w:] Migracje, W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński red., Funeralia Lednickie – Spotkanie, 15, Poznań, s. 75–83.
Čižmář M . 1975, Relativní chronologie keltských pohřebišt’ na Moravě, „Památky archeologické”, 66, s. 417–433.
Čižmář M . 1984, Laténské sídliště z Velkých Hostěrádek, okr. Břeclav, „Památky archeologické”, 75, s. 463–485.
Čižmář M. 2000, Nálezy lidských kostí na moravských sidlištích doby laténské, [w:] In memoriam Jan Rulf, I. Pavlů red., Památky archeologické – Suplementum, 13, Praha, s. 81–91.
Čižmářová J . 2005, Keltské pohřebiště v Brně-Malomeřicích, Pravěk – Suplementum, 14, Brno.
Čižmářová J . 2009, Keltská pohřebiště v Holubicích a Křenovicích, Pravěk – Suplementum, 19, Brno.
Čižmářová J . 2013, Keltská pohřebiště na Moravě. Okresy Blansko a Vyškov, Brno.
Čižmářová J . 2017, Keltská pohřebiště na Moravě. Okresy Hodonín, Kroměříž, Olomouc, Opava, Prostějov, Přerov, Uherské Hradiště, Zlín, Brno.
Dulęba P. 2019a, New data for studies on settlement and economy of the La Tène culture in Lower Silesia, „Recherches Archéologiques NS”, 10, s. 79–136.
Dulęba P. 2019b, La Tène culture in Silesia. Remarks on the state of research and new cognitivie perspectives, „Recherches Archéologiques NS”, 10, s. 137–159.
Dulęba P. 2019c, On the origins of La Tène Culture in Silesia, [w:] Die frühe Eisenzeit in Mitteleuropa, C. Bockisch-Bräuer, B. Mühldorfer, M. Schönfelder red., Beiträge zur Vorgeschichte Nordostbayerns, 9, Nürnberg, s. 369–389.
Dulęba P. , Kosicki A . 2017, Problem badań nad osadnictwem wczesnolateńskim na Śląsku na przykładzie osady w Kurzątkowicach, pow. oławski, „Archeologia Polski”, 62, s. 79–129.
Gebhard R . 1989, Der Glasschmuck aus dem Oppidum von Manching, Die Ausgrabungen in Manching, 11, Stuttgart.
Gedl M. 1978, Gräber der Latènekultur in Kietrz, Bezirk Opole, [w:] Beiträge zum Randbereich der Latènekultur, Prace Archeologiczne, 26, Kraków–Warszawa, s. 9–72.
Hoffmann W. 1940, Neue Keltenfunde aus Schlesien, „Altschlesien”, 9, s. 10–31.
Jahn M . 1931, Die Kelten in Schlesien, Quellenschriften zur ostdeutschen Vor- und frühgeschichte, 1, Leipzig.
Kosicki A . 1993, Materiały do badań nad osadnictwem celtyckim na Dolnym Śląsku w świetle odkryć z lat 1931–1943, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, 34, s. 451–466.
Kosicki A . 1996, Der Forschungstand über die Latènekultur in Niederschlesien, [w:] Kontakte längs der Bersteinstraße (zwischen Caput Adriae und den Ostseegebieten) in der Zeit um Christi Geburt, Z. Woźniak red., Kraków, s. 273–279.
Krämer W. 1985, Die Grabfunde von Manching und die latènezeitlichen Flachgräber in Südbayern, Die Ausgrabungen in Manching, 9, Stuttgart.
Latham K . E . , Finnegan M . , 2010, Age estimation of the human skeleton, Springfield.
Lejars T. 1994, Gournay III. Les foureaux d’épée. Le sanctuaire de Gournay-sur-Aronde et l’armement des Celtes de La Tène moyenne, Paris.
Malinowski A . , Bożiłow W. 1997, Podstawy antropometrii. Metody, techniki, normy, Warszawa–Łódź.
Mangel T. 2009, Laténská pohřebiště v horním Polabí, Hradec Králové.
Martin R . , Saller F. 1957, Lehrbuch der Anthropologie, Stuttgart.
Meduna J . 1980, Die latènezeitlischen Siedlungen in Mähren, Praha.
Neue Bodenfunde 1941, „Altschlesische Blätter”, 16, s. 230–247.
Neue Bodenfunde 1942, „Altschlesische Blätter”, 17, s. 79–88.
Piontek J . 1999, Biologia populacji pradziejowych, Poznań.
Rapin A . 1987, Le système de suspension des fourreaux d’épèes lateniens aux IIIe siècle av. J. C. Innovations techniques et reconstitution des élement perrisables, [w:] Celti ed Etruschi nell’Italia centro-settentrionale dal V secolo a. C. alla romanizzazione, D. Vitali red., Bologna, s. 529–539.
Ruff C . B. , Scott W.W. , Liu A . Y. - C . 1991, Articular and diaphyseal remodeling of the proximal femur with changes in body mass in adults, „American Journal of Physical Anthropology”, 86, s. 397–413.
Salač V. , Kubálek T. 2015, Laténská sídlištní keramika v severozápadních Čechách – Die latènezeitliche Siedlungskeramik in Nordwestböhmen, Praha.
Steckel R . , Larsen C . , Sciulli P. , Walker P. 2005, Global history of health project data collection codebook, Cambridge, s. 397–427.
Waldhauser J . 1987, Keltische Gräberfelder in Böhmen. Dobrá Voda und Letky sowie Radovesice, Stránce und Tuchomyšl, „Bericht der Römisch-Germanisches Kommission”, 68, s. 25-179.
Waldhauser J . 1988, Keltská pohřebiště na Jičínsku, „Zpravodaj Krajského muzea východních Čech”, 15/1, s. 56–76.
Waldhauser J . , Holodňák P. 1984, Keltské sídliště a pohřebiště u Bíliny, o. Teplice, „Památky archeologické”, 75, s. 181–216.
Woźniak Z . 1970, Osadnictwo celtyckie w Polsce, Wrocław, Warszawa, Kraków.
